استرس و راه های درمان
یکی از حالات روانی انسان استرس می باشد که وقتی انسان به این حالت دچار می شود تحت تاثیر تغییرات هورمونی در بدن می شود که روحیه انسان را در معرض احساسات منفی قرار می دهد.
می خواهیم بدانیم این حالت های اضطرابی به چه علتی به وجود می آیند و چه بیماری هایی را به وجود می آورد و اصولا کسانی که دچار استرس هستند چه باید بکنند.
واژه استرس شاید در نظر افراد مختلف معانی متفاوتی داشته باشد. افراد غیر متخصص ممکن است استرس را به معنی فشار، تنش، فشارهای بیرونی ناخوشایند و یا پاسخ هیجانی تعریف کنند.
اما متخصصان روانشناسی، استرس را به روش های مختلفی تعریف کرده اند:
تعاریف جدید استرس به استرس های محیط بیرون از فرد به عنوان استرس ور ها) مشکل در کار (، پاسخ فرد به استرس ور ها به عنوان استرس یا پریشانی (احساس تنش) و مفهوم استرس به عنوان چیزی که شامل تغییرات زیست شیمیایی، فیزیولوژیکی، رفتاری و روانشناختی است، توجه کرده اند.
همچنین متخصصان بین استرس آسیب زا و زیان آور و استرس مثبت و سودمند تمایز قائل شده اند. به علاوه محققان بین استرس حاد مانند آنچه در هنگام داشتن یک امتحان یا سخنرانی عمومی اتفاق می افتد و استرس مزمن مانند استرس شغلی و فقر تمایز قائل می شوند.
استرس یک نوع احساس است و زمانی که به سراغ شما می آید که فشار بیشتر از آنچه شما به آن عادت داشته اید بر شما وارد شود.
زمانی که شما دچار استرس می‌شوید، بدن شروع به ترشح هورمون هایی می‌کند که سرعت تپش قلب را بالا برده، تنفس شما را سریع تر کرده و میزان انرژی بیشتری به شما می‌دهد.
خب بعضی از انواع استرس عادی و حتی مفید هستند و بدون آن ها در زندگی شما انگیزه‌ای برای فعالیت نخواهید داشت. بعضی ها معتقدند این نوع استرس به انسان کمک کرده و زندگی بدون آن بی معناست.
اما نکته مهم این است زمانی که استرس بیشتر از توان جسمی و روحی ما باشد و زندگی ما را تحت تاثیر قراردهد، استرس بد یا کاهنده نامیده می‌شود.
اگر استرس زیاد برای شما اتفاق بیافتد یا مدت آن طولانی باشد، این نوع استرس می‌تواند از انواع استرس بد و آسیب زا باشد.
از نشانه های این نوع استرس آسیب زا این است که می‌تواند با سردرد، ناراحتی معده و مشکل در خوابیدن، همراه باشد.
همچنین این نوع استرس می‌تواند سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف کرده و مبارزه با بیماری‌ها را برای شما سخت نماید. به علاوه اگر شما هم اکنون به بیماری و یا مشکلی مبتلا هستید ممکن است استرس آن را تشدید نماید. استرس می‌تواند شما را حساس، ناراحت و یا حتی افسرده کند.
مقالات مرتبط : درگیری اکثر ما زندگی یکنواخت و تاثیر آن بر جسم و روح
تفاوت بین عامل استرس و عامل تنش زا؟
عاملی که همچون یک محرک در بدن عمل کرده و باعث منجر شدن استرس در بدن شما می شود، عامل استرس یا تنش زا نامیده می شود. استرس احساس تحت فشار بودن است، درحالی که تنش زا عاملی است که در ما باعث به وجود آمدن استرس می‌شود و در محیط زندگی ما قرار دارد.
به عنوان مثال صداها، افراد ناخوشایند و کسانی که از آنها بدمان می آید، افزایش سرعت ماشین یا حتی بیرون رفتن از خانه همه می‌توانند، تنش زا باشند.
عموما (همیشه نه) هرچه بیشتر ما با عامل استرس یا تنش زا مواجه شویم، بیشتر احساس استرس می‌نماییم.
واکنش بجنگ یا دررو در روانشناسی سلامت؟
قسمتی از واکنش ما در برابر استرس جسمی بوده و بر وضعیت جسمانی ما تاثیر می‌گذارد. روال فیزیولوژیک بدن انسان به صورتی است زمانی که ما با یک تهدید یا خطر مواجه می‌شویم، بدنمان موادی را آزاد می‌کند که به ما قدرت محافظت (حالا یا فرار با بیشترین سرعت و یا مبارزه با بیشترین توان) از خودمان را می‌دهد.
به طور مثال اتفاقی که اغلب تجربه کرده اید هنگامی که شما در خانه هستید و زلزله رخ می‌دهد، با بیشتر شدن سطح این مواد شیمیایی بدن شما سریع تر از همیشه عمل کرده و شما می‌توانید با سریع تر بیرون رفتن و یا بیرون بردن خانواده‌تان، جان خود و خانواده‌تان را نجات دهید.
بدر واقع جنگ یا در رو واکنش سیستم عصبی بدن ما به یک صحنه ی استرس زا است. در این واکنش بدن ما مواد شیمیایی کورتیزول، آدرنالین و نور آدرنالین بیشتری تولید کرده که باعث افزایش ضربان قلب، محمک شدن ماهیچه ها، عرق کردن و افزایش سطح هوشیاری شده و تمامی این‌ها به ما برای محافظت از خودمان در موقعیت های خطرناک کمک می‌کند.
در زمان واکنش بجنگ یا دررو سایر عملکردهای بدن که در آن لحظه مورد نیاز نیستند، کاهش فعالیت داده(مانند سیستم ایمنی یا دستگاه گوارش) و همه منابع بدن برروی عملکردهای مورد نیاز همچون افزایش سرعت تنفس، جریان خون، هوشیاری و قدرت ماهیچه‌ها متمرکز می‌شوند. تاثیرات استرس بر شما استرس می‌تواند بدن شما، افکارتان، احساساتتان و یا حتی رفتار تان را تحت تاثیر قرار دهد.
اگر شما با این علایم آشنایی داشته باشید می‌تواند به شما در کنترل استرس کمک نماید. استرس بررسی و کنترل نشده می‌تواند باعث ابتلا به انواع بیماری از قبیل فشارخون بالا، بیماری های قلبی، چاقی یا دیابت شود.
نشانه‌های معمول استرس شامل: افزایش فشارخون مشکلات تنفسی یا تند نفس کشیدن، کند شدن عملکرد دستگاه گوارش افزایش ضربان قلب ضعف سیستم ایمنی بدن می باشد.
دلایل استرس چیست؟
استرس برای همه ی افراد به شکل یکسان نیست و عاملی که برای ما استرس زا می باشد ممکن است برای فرد دیگری عادی باشد.
حتی واکنش های افراد نسبت به یک عامل استرس زا با هم متفاوت می باشد. تقریبا هر چیزی می‌تواند باعث استرس شود و استرس محرک‌های متفاوتی دارد.
برای بعضی از افراد و بعضی اوقات فقط فکر کردن به یک واقعه می‌تواند استرس زا باشد. معمول ترین دلایل ابتلا به استرس شامل: داغداری و از دست دادن عزیزان مشکلات خانوادگی مشکلات اقتصادی بیماری ها مشکلات شغلی کمبود وقت انتقال از یک خانه به خانه دیگر(خانه کشی) مشکلات ارتباطی(ازجمله طلاق)
خوب است بدانید: اگر می خواهید توانایی ارتباط خوب با دیگران در همه جا داشته باشید این متن را بخوانبد
سایر موارد زیر هم می‌توانند از دلایل ابتلا به استرس باشند:
سقط جنین، پدر و یا مادر شدن، درگیری در محل کار یا رانندگی در روزهای پر ترافیک، ترس یا انجام جرم از دست دادن شغل همسایه‌های پر سرو صدا شلوغی و جمعیت زیاد آلودگی بارداری بازنشستگی سروصدای زیاد بلاتکلیفی (انتظار جواب آزمایش، کنکور، امتحان، مصاحبه شغلی و …) البته اینکه افراد بدون هیچ دلیلی احساس استرس نمایند هم ممکن است.
احساس ناامیدی، اضطراب و افسردگی می‌تواند باعث ایجاد استرس در بعضی از افراد شود.
درمان استرس
چگونگی زندگی با استرس، سه روش اصلی برای مقابله و درمان استرس وجود دارد، که شامل کمک به خود، مدیریت خود و دارو می‌شود.
روش کمک به خود در درمان استرس ورزش: فعالیت جسمی و ورزش اثرات مفید برروی سلامت روانی و جسمی افراد دارد. برای خیلی از افراد ورزش بهترین و موثرترین روش برخورد و مقابله با استرس است. تقسیم وظایف: سعی کنید مسئولیت‌ها و وظایف خود در کار را با دیگران تقسیم کنید، بدین شکل کم تر دچار استرس شدید می‌شوید.
- ابراز وجود : به هر چیزی که می‌شنوید بله نگویید، اگر کاری را نمی‌توانید انجام دهید و یا انجام دادنش وظیفه شما نیست، سعی کنید دنبال راه هایی برای انجام ندادنش بگردید. الکل و مواد مخدر: مواد مخدر و الکل به شما در مدیریت استرس کمک نمی‌کند، شروع به ترک مصرف آنها نمایید.
- کافئین: اگر مصرف مواد کافئین دار در شما بالا است، مصرفتان را کاهش دهید. تغذیه: روزانه مقدار زیادی میوه و سبزیجات بخورید و مطمئن شوید از یم رژیم غذایی سالم و مناسب استفاده می‌کنید.
- وقت: از اینکه روزانه وقتی را برای خودتان به تنهایی کنارگذاشته‌اید اطمینان حاصل کنید. در آن زمان کارهایی که علاقه دارید انجام دهید. نفس کشیدن: چندین تکنیک مختلف تنفس برای آرام کردن بدن وجود دارد. سعی کنید از این تکنیک ها استفاده کنید.
- صحبت کردن: با خانواده، دوستا، همکاران و رئیستان صحبت کرده و ناراحتی و نگرانیهایتان را با آنها درمیان گذارید. به متخصص مراجعه نمایید: اگر استرس زندگی و رفتار شما را تحت تاثیر قرارداده، به پزشک مراجعه کنید.
درمان استرس – استرس تشدید شده و طولانی مدت اثرات بدی بر سلامتی جسمی و ذهنی شما دارد.
- از تکنیک های آرام بخش استفاده نمایید(ریلکس کننده): مدیتیشن، ماساژ یا یوگا می‌توانند به افراد در کنترل استرس افراد بسیار کمک کننده باشند.
- عبادت: عبادت و راز و نیاز با پروردگار تاثیر بسیار خوبی بر سلامتی شما می‌گذارد. نتایج مطالعات زیادی نشان داده است که ارتباط با خدا می‌تواند بهترین درمان استرس باشد.
- بر روی زمان حال تمرکز کنید: به گذشته فکر نکنید و سعی به گشتن شوخی و طنز در زندگی نمایید. خنده می‌تواند یکی از بهترین درمان‌های استرس باشد.
- روش مدیریت استرس برای درمان استرس: مدیریت استرس می‌تواند شما را در کنترل استرس و یا حذف آن از زندگی خود کمک کند. دید شما نسبت به یک واقعه استرس زا را عوض کرده، تاثیر استرس برروی بدنتان را کاهش داده و به شما راه‌هایی جایگزین برای مدارا با استرس نشان می‌دهد.
درمان استرس – تکنیک های مدیریت استرس با خواندن کتاب‌ها و مقالات در این زمینه یا شرکت در کلاس‌های مدیریت استرس بدست بیاید.
همچنین با کمک یک مشاور یا روانشناس شما می‌توانید استرستان را مدیریت و کنترل نمایید. روش استفاده از دارو در درمان استرس معمولا پزشکان از دارو برای مداوای استرس استفاده نمی‌کنند، مگر اینکه بیمار دچار سایر مشکلات اساسی از جمله افسردگی و اضطراب باشد. در این موارد پزشک با تجویز داروهایی همچون داروهای ضدافسردگی و … برای درمان استرس و بیماری‌های مرتبط با آن استفاده نماید.