از پرورش و تکثیر ماهی سفید بیشتر بدانید

در اینجا با پرورش ماهی سفید و نحوه ی تکثیر مصنوعی این ماهی ارزشمند آشنا خواهید شد.

پراکنش ماهی سفید

بیشترین پراکنش ماهی سفید در دریای خزر مربوط به مناطق جنوبی و جنوب غربی این دریا و از رودخانه‌ی اترک واقع در منطقه‌ی قفقاز (ساحل غربی خزر میانی) تا رودخانه‌ی کورا می باشد.

محل تخم‌ریزی

در سواحل ایران تعداد زیادی از آن‌ها به رودخانه‌های لمیر، حویق، سفید رود، شیرود، خشکرود، تجن، بابلرود و همچنین تالاب انزلی به‌منظور تولید مثل مهاجرت می‌نماید.

عادات غذایی

ماهی سفید ازنظر رژیم غذایی در گروه ماهیان همه‌چیزخوار قرار بوده، در مراحل لاروی تغذیه‌ی آن‌ها از فیتوپلانکتون ها، بعد از آن همراه با رشد بدن به ترتیب از زئوپلانکتون ها، لارو شیرونومیده، لارو حشرات آبزی، نرم‌تنان، سخت‌پوستان )گاماروس و خرچنگ پهن) و کرم پرتار است.در دوران بلوغ غذای اصلی ماهی سفید از نرم‌تنان می باشد و در زمان مهاجرت به رودخانه جهت تخم‌ریزی، تغذیه‌ی آن‌ها متوقف می‌شود.

ترکیب جمعیتی

جمعیت اصلی فعلی ماهی سفید در دریای خزر متعلق به جمعیت بهاره می باشد که بیش از ۹۸ درصد ذخایر آن را تشکیل می‌دهند. پس از چرخش دمایی بهاره و یکنواخت شدن درجه حرارت آب در سطح و عمق دریای خزر، ماهی سفید بهاره از نقاط عمیق‌تر دریا به سمت سواحل مهاجرت می‌کند. معمولاً در اواخر زمستان و اوایل بهار ماهی‌هایی که به سن بلوغ نرسیده‌اند جهت تغذیه و رشد در مناطق ساحلی و کم‌عمق مانده و ماهی‌های بالغ به رودخانه‌ها وارد می‌شوند. ورود ماهی سفید به رودخانه برای تکثیر طبیعی تابع عوامل زیادی از جمله درجه حرارت، جریان‌های دریایی، دبی آب، میزان شفافیت و اکسیژن محلول رودخانه بوده و ماهیان مولد جهت تخم‌ریزی معمولاً به رودخانه‌هایی وارد می‌گردند که مراحل اولیه رشد خود (از تخم تا مهاجرت به دریا) را در آن سپری کرده باشند. این عمل یعنی تشخیص رودخانه‌ی وطنی به‌احتمال زیاد توسط خط جانبی ماهی انجام می‌گیرد.

پرورش ماهی سفید

مهاجرت

ماهی‌های سفید فرم بهاره پس از عبور از مصب و ورود به رودخانه به سمت بالای رودخانه حرکت می‌کند و در فواصل مختلف عمدتاً ۸۰۰-۵۰۰ متری از مصب در روی بسترهای شنی و قلوه‌سنگی تخم‌ریزی می‌نمایند. از این‌رو ماهیان سفید مهاجر فرم بهاره به ماهیان قلوه‌سنگ دوست یا لیتوفیلوس معروف هستند.  در ابتدای ورود ماهی مولد بهاره به رودخانه، تخم‌ها در اواخر مرحله ۴ رسیدگی جنسی بوده که طی مدت‌زمان کوتاهی پس از ورود و رسیدن به مکان‌های تخم‌ریزی، رسیدگی جنسی کامل شده و ماهی ماده مولد آماده تخم‌ریزی می‌شود. شروع تخم‌ریزی در ماهی سفید فرم بهاره از دمای ۸ درجه سانتی‌گراد شروع و اوج تخم‌ریزی این ماهی در دمای ۱۵-۱۳ درجه سانتی‌گراد می باشد. تخم‌ها پس از حدود ۱۰-۱۶ روز در دمای مناسب تفریخ (Hatch) می‌شوند.

حفاظت

ایجاد سد‌های انحرافی و آب‌بندها، صید بی‌رویه و آلودگی‌های زیست‌محیطی موجب از بین رفتن قسمت زیادی از مناطق تخم‌ریزی طبیعی این ماهی در رودخانه‌ها و تالاب انزلی شده است و همچنین صید انبوه ماهیان مولد در رودخانه‌ها به هنگام آمادگی برای تخم‌ریزی و روش‌های نادرست صید باعث کاهش جمعیت ماهی سفید در حوضه‌ی جنوبی دریای خزر و یکی از عوامل مهم و اصلی کاهش ذخایر این ماهی است. این‌گونه در لیست قرمز IUCN با نماد LC) کمترین نگرانی) طبقه بندی شده است. ماهی سفید ارزشمندترین ماهی استخوانی دریای خزر
ماهی سفید یکی از مهم‌ترین ماهیان استخوانی دریای خزر بوده و با توجه به ارزش غذایی بالا، کیفیت گوشت و لذیذ بودن مورد توجه صیادان، ساحل نشینان و مردم کشور ما و حتی سایر کشورهای حاشیه دریای خزر می باشد. همچنین به دلیل جیوه کمتری که ماهی سفید نسبت به سایر ماهی ها دارد و خواص تغذیه ای آن، برای درمان بعضی از بیماری ها، از خوردن آن غافل نشوید.

پرورش ماهی سفید

ماهی سفید مصرف کنیم یا تیلاپیلا؟

ظاهر هر دو ماهی خیلی شبیه به هم است و مصرف ماهی تیلاپیلا اخیرا بسیار متداول شده است. بد نیست بدانید که ماهی تیلاپیلا چربی بیشتری نسبت به ماهی سفید دارد. در حالی که ماهی سفید کلسیم بیشتری دارد و چربی موجود در آن به شدت کلسترول بد را پایین می آورد. به همین دلیل نسبت به ماهی تیلاپیلا سالم تر است. متاسفانه معمولا ماهی تیلاپیلا را به دلیل مزه اش بیشتر ترجیح می دهند.

پرورش و تکثیر ماهی سفید

ماهی سفید در سواحل ایرانی دریای خزر مهمتـرین ماهی استخوانی و با توجه به ارزش غذایی بالا، کیفیـت عالی گوشت و لذیذ بودن، مـورد توجـه سـاحل نشـینان مردم کشـور مـا مـی باشـد. ایـن مـاهی از خـانواده کپـور ماهیان و گونـه ای منحصـر بفـرد در دریـای خـزر اسـت.  پراکنش عمده ماهی سـفید در دریای خزر، مناطق جنوبی و جنوب غربی ایـن دریـا می باشد و به طور‌ کلی بیشترین تراکم ذخـایر و صـید مـاهی سفید در سواحل ایرانی دریای خـزر می باشد. ماهی سفید پس از مهاجرت به دریا، مراحل تغذیـه و رشد خود را در دریا سپری می نماید و پس از رسـیدن به سن بلوغ جنسی برای تولید مثل و تکثیـر طبیعـی وارد محیط هـای آب شـیرین تـالاب انزلـی و رودخانـه هـای منتهــی بــه دریــای خــزر مــی گــردد. مطالعات نشان داد که این ماهی دارای دو فرم مهاجرتی پائیزه و بهاره مـی باشـد.

پرورش ماهی سفید

ماهی سفید مهاجر پائیزه، در صورت مناسـب بـودن شرایط معمولاً از اوایل مهرماه از دریا و از طریـق کانـال کشتیرانی، شروع به مهاجرت به تـالاب انزلـی مـی کنـد، در ایـن مرحلـه ابتـدا ماهیـان نـر و سـپس مـاده هـا وارد می گردند. این گروه معمولاً دوره ی زمستان گـذرانی را در گستره ی آبی تالاب بـه خصـوص تـالاب مرکـزی، ابتدای تالاب غرب و منطقه شیجان در تـالاب شـرق در مناطق عمیق سپری می کنند و سپس با گرم تر شدن هوا، در اواخر زمستان به رودخانه هایی کـه پوشـش گیاهـان حاشیه ای مثل نی و لوئی دارنـد مهـاجرت مـی نماینـد و به روی آنها عملیات تکثیر را به انجام می رسانند.

به همین دلیل این فرم از ماهی سفید را گیاه دوست یا فیتوفیلوس میگویند. اما در حال حاضر جمعیت اصلی ماهی سـفید در دریای خزر متعلق به فرم بهاره است کـه بـیش از ۹۸ درصد ذخایر را تشکیل می دهد. در حال حاضر رهاسازی سالانه میلیون ها عدد بچـه ماهی سفید فرم بهاره نقش اساسـی در احیـاء ذخـایر آن داشته و صید بیش از ۹ هزار تن از آن توسـط بـیش از ۹ هـزار نفـر صـیاد بـیش از ۶۰ درصـد کـل صـید ماهیـان استخوانی را به ماهی سـفید فـرم بهـاره اختصـاص داده است.

درحالی کـه بـه جهـت عدم تکثیر مصـنوعی و نداشـتن برنامـه بازسـازی ذخـایر فرم پائیزه ، جمعیت این فرم با ارزش از مـاهی سـفید بـر اثر عوامل مختلفی از جمله صید بیرویه، آلـودگی هـای مختلف زیست محیطی و از بین رفتن مکانهای مناسـب تخمریزی رو به کـاهش شـدید نهـاده و حتـی در خطـر انقراض نسل قرار گرفتـه اسـت. یکی از مهمترین مشکلات در آبزی پـروری کپـور ماهیان به دسـت آوردن گامـت هـای بـا کیفیـت مناسـب اســت. بــه همــین دلیــل هورمونهای زیادی بـرای تحریـک گامـت هـا در کپـور ماهیان اقتصادی استفاده می شود. یکـی از معمـول تـرین هورمـون هـای بـه کـار بـرده شـده عصـاره غـده هیپـوفیز است. مشکلات اشاره شده برای تخمریـزی مصـنوعی در ماهیان وحشی بـه ویـژه صـید شـده از جمعیـت هـای طبیعی بیشــتر است. در خصوص ماهی سـفید فـرم پـاییزه نیـز اطلاعات دقیقی در خصوص زیست شناسی تولید مثـل و یا زیفن تکثیر مصنوعی آن وجود ندارد.

پرورش ماهی سفید

با توجه به این تحقیق برای تکثیر مصنوعی ماهی سفید فرم پاییزه مراحل زیر انجام می شود:

مراحل پرورش ماهی

• صید مولدین
• نگهداری مولدین

الــف: نگهــداری در قفــس هــای شــناور در محــیط طبیعی تالاب

ب- نگهداری در استخرهای خاکی بخشی از ماهیان مولد بلافاصـله پـس از صـید

• تکثیــر مصــنوعی مولــدین و انکوباســیون تخم ها تمامی مولدین نگهداری شده در استخرهای خاکی
• پرورش لاروها
• رهاسازی بچه ماهیان

بچـــه ماهیـــان حاصـــله از پـــرورش مصـــنوعی در استخرهای خاکی پس از تقریباً ۳ ماه و رسیدن بـه اوزان ۲-۱ گـرم بـا اسـتفاده از پـره اسـتخری بـا چشـمه یـک سانتیمتر صید شـده و در اواخـر خـرداد مـاه بـه تـالاب انزلی رهاسازی می گردند.

روش شیل گاری برای پرورش ماهی ها

علاوه بر روش گفته شده می توان عمل تکثیر و پرورش ماهی سفید را در رودخانه ها انجام داد. بدین صورت که بدون تغییر در بستر رودخانه و با شیل گذاری می توان ماهی را در رودخانه ها نیز پرورش داد. برای نمونه در شهر تنکابن این کار انجام شده است. ابتدا ماهی های مولد داخل شیل ریخته می شوند. بعد از حدود ۲۵-۲۰ از تخم ریزی ماهی های مولد، تخم ها به لارو تبدیل شده و وقتی به حدود ۲-۱گرم رسیدند شیل ها باز شده و بچه ماهی ها در دریا رهاسازی می شوند.

خواص تغذیه ای ماهی سفید

حجم متنوع مواد مغذی ماهی سفید شامل: امگا ۳ ، پروتئین، کلسیم، پتاسیم، منیزیم، ویتامین B و فسفر است. یک وعده غذایی متداول و معمول ماهی سفید حاوی ۹۰ کالری است. این ماهی هیچ نوع کربوهیدراتی ندارد.

خواص سلامتی ماهی سفید

این ماهی بهترین نوع ماهی برای بیماری های قلبی و التهابی است و برای کاهش خستگی، رفع کلسترول، رفع گرفتگی عضلات، و تقویت چشم و استخوان ها یک منبع غذایی فوق العاده است. شما می توانید انواع آبزیان را به صورت تازه از سایت زدبازار خریداری کنید. کارخانه این شرکت در نزدیکی دریا و واقع در شهرک صنعتی انزلی می باشد. له دلیل فاصله کم صبد آبزیان تا محل کارخانه و بسته بندی همیشه تازه ترین محصولات به دست شما خواهد رسید.