روش های تغذیه آبزیان گوناگون می باشد. در یک سیستم پرورشی، به منظور دستیابی به حداکثر رشد و بهترین کارآیی غذایی از یک جیره خاص، عواملی همچون روش های به کار گرفته شده در تغذیه، میزان غذا دهی (مقادیر آنزیم و حجم جیره)، توالی غذا دهی و روش های غذا دهی از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند.
میزان غذا دهی به ماهیان مقدار غذای مصرفی (حجم جیره) باید با توجه به بیوماس ماهی و میگوی در حال پرورش و مشاهدات مربوط به مقدار غذای روزانه مصرفی محاسبه شود. به طور متداول، پرورش دهندگان آبزیان بدون توجه به غذای مصرفی در ماهی با میگو و با در نظر گرفتن بیوماس اقدام به غذا دهی می کنند. این امر اغلب باعث هدر رفتن غذا در غذا دهی، ضایع شدن غذا و از دست رفتن کیفیت آب و در نتیجه تولید نامناسب و ضریب تبدیل غذایی بالا منجر می شود. مشاهدات روزانه در خصوص غذای مصرفی از طریق کنترل سینی های مخصوص غذای میگو ها بسیار مهم می باشد تا در خصوص میزان غذای مصرفی در روز های آتی اظ هار نظر شود.
عوامل بسیار موثر بر غذای مصرفی عبارتند از:
کیفیت پایین آب، مقادیر پایین اکسیژن، دمای بالا، مقادیر بالای آمونیاک، مقادیر بالای متابولیت های سمی نیتریت وسولفید هیدروژن، وجود ذرات غذایی با قطر بیشتر یا کمتر از حد مناسب و بیماری آبزیان.
افزایش دما و شوری آب باعث صرف بیشتر انرژی در ماهی ها و میگو ها می شود. برای جبران این افزایش درخواست برای انرژی، میزان غذای مصرفی افزایش می یابد.
درعین حال، با افزایش دما و شوری آب، میزان اکسیژن محلول نیز کاهش پیدا کرده و بدین ترتیب اکسیژن کمتری در اختیار حیوان قرار می گیرد.
میزان اکسیژن محلول همچنین به BOD (تقاضای بیوشیمیایی برای اکسیژن)، COD (تقاضای شیمیایی برای اکسیژن) و همچنین به تراکم فیتوپلانکتون ها وزئو پلانکتون ها وابسته می باشد.
بنابراین، زمانی که میزان اکسیژن محلول به زیر مقادیر طبیعی می رسد، باید غذا دهی متوقف شده و یا از حجم غذای مصرفی بسته به شدت و میزان وخیم بودن اوضاع کاسته شود.
در مزارع پرورش ماهی که برای حفظ مقادیر اکسیژن محلول در آب هوا دهی کافی انجام می شود، عواملی به غیر از اکسیژن محلول ذکر شده در فوق بر مصرف غذا تاثیر می گذارند.
از آنجا که بچه ماهی ها، بند انگشتی ها، پست لارو میگو ها و میگو های جوان برای تامین نیاز های مربوط به رشد سریع خود نیازمند مصرف غذای بیشتری هستند، بنابراین میزان غذای مصرفی باید انعکاسی از این نیاز باشد.
تفاوت های گونه ای موجود در ارتباط با نیاز های مربوطه و دمای مناسب برای پرورش، تدوین یک دستورالعمل کلی برای آبزیان را نا ممکن ساخته است.
مصرف بیش از حد و نیز مصرف کمتر از اندازه غذا بر رشد، تولید و ضریب تبدیل غذایی تاثیر گذار است.
میزان غذا دهی در طول دوره پرورش میگو ها (درصد بیوماس) از 2-25% متغیر می باشد، بدین شکل که در مرحله پست لاروی به حداکثر مقدار خود می رسد (20pl) و در زمانی که میگو به اندازه بازار پسند می رسد به حداقل مقدار خود بالغ می گردد.
از غذا دهی در مقادیر ثابت باید خودداری شده و میزان غذا دهی برای ماهی برحسب دمای آب و اندازه آن متفاوت می باشد.
مقدار غذای روزانه مصرفی به طریقه زیر محاسبه می گردد:
میزان غذای مصرفی= تعداد ماهی× میانگین وزنی× میزان غذا دهی(درصد بیوماس)÷100
برای مثال، اگر شما در یک استخر 70000 میگو با میانگین وزنی 12 گرم داشته باشید و میزان غذا دهی مصرفی به شرح ذیل محاسبه میگردد:
33/6 کیلو گرم در روز=70000×12×4÷100×1000
راهنمای خرید ماهی تازه
برای این که بتوانید ماهی تازه خریداری کنید نیاز نیست که به بازار های فیزیکی مراجعه کنید. شما می توانید تازه ترین ماهی را در وب سایت زد بازار سفارش دهید و درب منزل تحویل بگیرید.
روش های تغذیه آبزیان
غذا دهی ماهی در استخر
هنگامی که میزان تولید موجودات آبزی مورد مصرف ماهیان، یعنی پلانکتون ها در استخر های پرورشی کاهش می یابد، افزودن غذای کمکی (مکمل) برای رشد و افزایش بهبود رشد گونه های مختلف ماهی ضروری است.
به طور طبیعی پودر کنجاله بادام زمینی و سبوس برنج را به نسبت 1 به 3 مخلوط می کنند و بعد از خیساندن آن ها به مدت کمی در آب، آن ها را به صورت گلوله در آورده و مصرف می نمایند.
در همین راستا، کنجاله بادام زمینی، سبوس برنج، ضایعات حاصل از الک کردن در آسیاب، ضایعات مرغی و ضایعات جوشیده و خرد شده سبزی ها را نیز می توان به عنوان غذای ماهی مورد استفاده قرار داد.
گلوله های غذایی درست شده، روی سبد هایی از چوب بامبو قرار می گیرند و در مناطق کم عمق استخر (عمق 0.5 متر)، در 3 یا 4 جای مختلف، قرار داده می شوند. بعد از مدت 4 ساعت آن را بالا می آورند و برای اطمینان از میزان مصرف غذا، آن را نگاه می کنند.
برای بهبود و افزایش رشد ماهی و کاهش طول دوره پرورش آن، غذا هایی غنی از پروتئین مانند؛ شفیره کرم ابریشم، سویا، لوبیای چشم بلبلی (cowpea)، حشرات آبزی از گروه سنجاقک ها، خرده های ماهی و ضایعات میگو را با هم مخلوط و در ترکیب با غذای ماهی آن ها را مصرف می کنند.
در بررسی ها به این نتیجه رسیده اند، که غذای ماهی به صورت جیره ای با 40% پروتئین برای رشد کپور های معمولی بسیار مناسب می باشند.
چنین غذایی، وقتی روزانه به مقدار 4% وزن ماهیان مصرف شود، ضریب تبدیل غذایی را به 1.76 می رساند. (FCR)
یعنی، با مصرف 1.76 کیلوگرم وزن خشک این غذا می توان یک کیلوگرم ماهی تولید کرد.
به علاوه، مواد افزاینده ی رشد همچون : ویتامین Bکمپلکس، مخمر و کلرید کبالت و غیره را می توان به مقدار کمی برای افزایش رشد ماهی به غذا اضافه نمود.
گزارش شده است افزودن حدود 1میلیگرم کلریدکبالت در هر کیلوگرم غذا، رشد و بقای ماهی را تا بیش از 90% افزایش می دهد. معمولاً به منظور حفاظت ماهی در مقابل پارازیت ها، مواد آنتی بیوتیک نظیر ترامایسین را به مقدار 100میلیگرم در یک کیلو غذا میپاشند و مخلوط را مورد استفاده قرار می دهند.
از غذای مکمل در ابتدا به اندازه 1درصد وزن بدن ماهیان پرورشی در روز استفاده می شود. به مرور با توجه به روش انتخابی، مصرف آن را 2 تا 3درصد افزایش می دهند.
برای پی بردن به مقدار مصرف غذای مکمل (براساس وزن کل ماهیان) بهتر است هر ماه، نمونه برداری کرد و طول و وزن ماهیان نمونه را تعیین و رشد ماهیان در آن دوره را نیز مورد ارزیابی قرار داد.
این نمونه گیری حدود 20درصد تعداد هرگونه ماهی را شامل میشود. اگرچه، ممکن است با این نوع غذا دهی دستی و کود دهی به استخر مواد معلق در آب زیاد شود، در چنین حالتی، سبز شدن آب در اثر شکوفا شدن جلبک ها نیز باید مورد توجه و بررسی قرار گیرد.
روش های تغذیه آبزیان
توالی غذا دهی آبزیان
- تعداد دفعات غذا دهی روزانه و زمان غذا دهی نیز از جمله عوامل موثر در رشد آبزی و کارآیی غذا دهی هستند. غذا دهی متوالی از احتمال وقوع گرسنگی مفرط کاسته و زمینه را برای دستیابی به رشد یکنواخت و حداقل ضایعات غذایی فراهم میآورد.
- در مورد ماهی، جیره روزانه به صورت متوالی 4 تا 6 نوبت در روز در اختیار ماهی ها قرار داده میشود.
- با افزایش رشد ماهی، تعداد دفعات غذا دهی کاهش یافته و به یک یا دو نوبت در روز میرسد.
- غذا دهی در ماهی ها عمدتاً در طول روز، یعنی بین 6 صبح تا 6بعد از ظهر، صورت میپذیرد اما در بچه ماهی ها مصرف مداوم و متوالی غذا ضروری مینماید.
- در مورد میگو نیز تعداد دفعات غذا دهی در روز بین 4تا 6 نوبت برای پست لارو ها و میگو های جوان و 3 تا 6 نوبت در روز برای پیش بالغین و بالغین متغیر است.
- میزان غذایی که باید به صورت روزانه مصرف شود را به قسمت های کوچک و متعدد تقسیم میکنند. در مورد میگو های حفار، مانند گونه های نظیر Peneus semisulcatus میگوی ژاپنی، غذا دهی در اواخر عصر و اوایل شب ترجیح داده میشود.
- در مورد میگوی ببری (P.monodon) و میگوی سفید (P.indicus)حدود 40 -45% جیره روزانه بین 6 تا 11 صبح و بقیه بین ساعت 2 ظهر تا 12 شب مصرف میگردد.
روش های تغذیه آبزیان
حجم جیره غذایی ماهی
جیره با حجم مناسب باید به منظور برآورده سازی نیاز های اختصاصی مراحل مختلف رشد مصرف شود. در صورتی که یک جیره خاص حاوی ذرات با ابعاد بالاتر یا پایینتر از حد معمول باشد، به منظور خارج نمودن چنین ذرات غذایی باید از غربال استفاده نمود.
وجود ذرات بسیار ریز یا غبار اغلب سبب چسبندگی آبشش ها در ماهی و میگو ها میگردد که به آبشش ها آسیب وارد میکند.
همچنین چسبندگی آبشش ها توسط غبار های موجود در جیره، بستری لازم برای رشد انواع میکرو ارگانیسم ها را فراهم میآورد؛ این امر آسیب بیشتری به حیوان وارد میآورد.
غذا های اضافی نیز موجب آلودگی آب خواهند شد. تک تک ماهی های موجود در یک سیستم پرورشی باید قادر باشند سهم خود از جیره را در هر نوبت غذا دهی برداشت و دریافت کنند.
بنابراین، تعداد ذرات غذایی در جیره روزانه باید با حداقل تعداد آبزیان زنده موجود برابر باشد.
برای مثال، اگر تخمین زده میشود که 150000 میگوی سفید در یک استخر موجود هستند، باید به هر میگو یک ذره غذایی برسد.
فرض میکنیم که بیوماس کلی میگو ها هزار کیلوگرم وبیوماس مربوط به جیره 6% باشد. بدین ترتیب مقدار جیره مصرفی باید روزانه 60 کیلوگرم باشد.
اگر این 60 کیلوگرم را به طور مساوی در 4 نوبت مصرف نماییم، پس هر وعده غذایی 15 کیلوگرم وزن خواهد داشت.
هریک از این وعده های 15کیلوگرمی باید حاوی حدود 150000 ذره باشند تا تمامی میگو ها به یک گرانول یا پلت دسترسی داشته باشند. بدین ترتیب، جیره های مصنوعی به منظور برآورده سازی نیاز تمامی جمعیت زنده باید از تعداد ذرات کافی برخوردار باشند.
روش های غذا دهی آبزیان پرورشی
روش های غذا دهی نیز باید اطمینان لازم را فراهم آورند که هریک از آبزیان پرورشی سهمی از غذای مصرفی را دریافت میدارند.
پلت ها، گرانول ها و خرده های خشک را میتوان در محل پرورش ماهی و میگو پخش نمود.
به طور کلی، ماهی ها موجوداتی هستند که سریع غذا میخورند. در اغلب گونه ها جیره های خوش خوراک در مدت 15 تا 30 دقیقه به مصرف میرسند. اما میگو ها به آرامی غذا میخورند و به همین علت توزیع یکنواخت پلت ها و گرانول ها در این موجودات امری ضروری است.
برای استخر های کوچک (کمتر از نیم هکتار) پخش غذا از طریق ریختن غذا از حواشی استخر کفایت میکند، ولی در استخر های بزرگتر (بیشتر از نیم هکتار) پخش غذا در استخر علاوه بر روش فوق باید با پخش غذا در مناطق داخلیتر و دور از حاشیه استخر با کمک یک قایق کوچک همراه گردد.
جیره های خمیری شکل و مرطوب را نباید در داخل استخر پخش کرد. بلکه باید در داخل سینی های پلاستیکی یا سفالی و در کف استخر و در قسمت های حاشی های قرار داد.
به منظور ایجاد حداکثر فرصت لازم برای تغذیه میگو ها باید تعداد سینی های غذا دهی کافی باشد (30 تا 40 سینی به ازای هر هکتار).
غذا دهی
روش معمول غذا دهی در استخر های پرواربندی، مانند استخر های پرورشی است. اگرچه، با توجه به طبیعت ماهی پرورشی و عادات غذایی آن، نوع مواد مصرفی و روش غذا دهی آن، نوع مواد مصرفی و روش غذا دهی آن ها میتواند تا حدی با هم فرق کند.
غذا دهی (Feeding) ماهیان پرورشی
مربوط به فصل غذا دهی ماهیان گرم یا سرد آبی (کپور) نوع غذای کمکی کپور علفخوار با کپور های دیگر فرق دارد.
کپور علف خوار معمولاً از علف های بن در آب مانند؛ هیدریلا، جگن، سراتوفیلوم و کارا و گیا هان علوف های آبزی نازک و علف های آبزی نشیر؛ علف های رونده (Napier grass) و برگ های نشاستهدار و مواد زائد گیاهی آشپزخان های تغذیه میکند. به این ماهیان در ماه اول دو مرتبه در روز و به مقدار 100 کیلوگرم در هکتار غذا داده میشود و به مقدار غذا هر دو هفته یکبار و یا هرماه 100 کیلوگرم در هکتار اضافه میگردد و معمولاً غذای کپور علفخوار را روی یک قاب شناور مشبک که از چوب های بامبو ساخته شده است قرار میدهند.
غذا دهی ماهیان آکواریومی
جلبک ها که اغلب در اطراف سنگ ها و در داخل آب رشد میکنند منبع غذایی خوبی برای ماهی هایی چون دم شمشیری ها، گوارامی های بوسنده (Kissing guaram) و مولی ها هستند.
غذا های سرشار از پروتئین مانند؛ سیکلوپس، دافنی، روتیفر ها، کرم های قرمز توبیفکس، ناپلیوس آرتمیا، لارو پشه شیر نومید و غیره از غذا های مورد توجه و دلخواه محسوب میشوند.
غذا های تازه از قبیل: کرم خاکی خردشده، میگو، ضایعات ماهی، ماهی جوشیده و خردشده یا کبد خام نیز، از مواد غذایی مناسب دیگری است که به راحتی میتوان آن ها را از فروشگاه های مخصوص خریداری کرد.
پودر میگوی خشکشده را نیز با سفیده و زرده تخممرغ ترکیب میکنند و کل مخلوط را با مقداری نمک به صورت خمیر در میآورند.
سپس این خمیر را با دستگاه دانهساز دستی به شکل دانه درآورده و سپس از آن دانه ها را در سایه خشک میکنند. این غذا ها را میتوان انبار کرد و در مواقع لزوم مورد استفاده قرار داد.
یک ظرف غذا ده حلق های، ظرفی است کروی که به منظور محصور کردن غذای خشک و جلوگیری از پراکنده شدن آن در سطح آب، از آن استفاده میشود.
این حلقه همچنین سبب میشود که غذا از انت های ظرف از محلی خاص از کف اکواریوم پایین آید. غذا هایی که به شکل فنجان هستند برای مصرف کرم های قرمز (Tubifex) در نظر گرفته میشوند.
بهتر است که ماهیان آکواریوم با غذا هایی متنوع تغذیه گردند. چیزی که در تغذیه ماهی بایستی مورد توجه قرار گیرد، غذا دهی به مقدار کم و به تعداد دفعات زیاد است. ماهی ها ممکن است یک یا دو بار در روز با توجه به نیاز و احتیاجات خود تغذیه شوند.
نکته جالب توجه و ارزشمند این است که ماهیان آکواریومی میتوانند تا دو هفته بدون غذا زنده بمانند. غذای اضافی و در حال فساد را میتوان 30 دقیقه بعد از غذا دهی توسط یک شلنگ تمییز از محیط آکواریوم خارج کرد.
اگر جایگاه های رشد جلبکی در دیواره آکواریوم مشاهده شد، میتوان آن ها را با یک گل تراش تراشید. گل تراش (Scraper) میله بلندی است که در انت های آن یک گیره برای نصب پایه تیغ وجود دارد. در مورد مخازن اکواریومی که دارای پالایشگر زیستی هستند، لازم است که بستر سنگی و شنی را پی درپی از گاز های ناخواسته پاک کرد و از تداوم جریان آب مطمئن شد.
غذا دهی میگو
برای افزایش رشد لارو های میگو در استخر های پرواربندی، سه روز درمیان از غذا های کمکی نظیر؛ ضایعات ماهی، نرمتان، تاپیوکا (Tapioca) و مدفوع خوک که به شکل گلوله درآمد هاند، به مقدار 5 تا 10درصد وزن بدن ماهیان، استفاده میشود.
در برخی از کشور ها، جوجه های مرغ مرده را خرد و ریز کرده و در استخر ها میریزند. لاشه های در حال فساد، یکی از غذا های مطلوب برای میگو های رفتگر به شمار میآید.
روش های تغذیه آبزیان
نگهداری صحیح خوراک ماهی
- – انبار غذا باید خشک و خنک باشد و به خوبی تهویه شود تا دمای درون کیسه های خوراک ماهی ثابت بماند.
- دمای بالاتر از 30 درجه سانتیگراد در انبار باعث خرابی خوراک ماهی خواهد شد.
- – کیسه های خوراک ماهی باید روی پالت های چوبی یا پلاستیکی قرار داده شوند؛ به طوری که کیسه ها به تعداد 8 الی 10 کیسه روی هم چیده شده باشند.
- – کیسه های خوراک ماهی نباید مستقیماً روی کف سیمانی انبار قرار داده شوند.
- – کیسه های خوراک ماهی باید از دیواره های انبار حداقل 50 سانتیمتر فاصله داشته باشند.
- – کیسه های خوراک ماهی چیده شده بر روی پالت ها در ردیف های دوتایی باید حداقل به فاصله 1 متر از یکدیگر قرار گیرند؛
- بهطوری که به راحتی بتوان از آن ها عبور کرد.
– محیط انبار باید به دور از تابش خورشید باشد. - – از نفوذ رطوبت به محیط انبار باید جلوگیری نمود.
- – از چیدن کیسه های خوراک ماهی در جوار مواد شیمیایی بودار باید خودداری نمود.
- – از نفوذ موش، پرندگان و سایر عوامل آلوده ساز به انبار باید جلوگیری نمود.
- – کیسه های خوراک ماهی پاره شده باید در اولین فرصت مورد مصرف قرار گیرند.
- – خوراک ماهی مورد نیاز باید به صورت ماهانه تهیه و مصرف شود و از زمان تولید حد اکثر تا 3 ماه بیشتر نباید در انبار نگهداری نمود.
- – محیط انبار باید هر 6 ماه یک بار نظافت و ضدعفونی شود.
- تحقیقات محققین نشان دادند که در جیره های کنسانتره آغارین با کارآیی بالا برای ماهی ، مقدار فسفو لیپید باید حدود نصف کل لیپید بوده و نسبت n3/n6 در آن ها باید تقریبا 1:3 تا 1:6 باشد.
- در پرورش گوشتی ماهیان خاویاری بر حسب سن این نسبت در چربی غذا های پرواری باید از 1.5 تا 2.5 در نظر گرفته شود.
- وارد کردن چربی یا روغن آفتابگردان در مقادیر نسبتاً کم به ترکیب غذای ماهیان خاویاری امکان تنظیم مناسب اسید های چرب را فراهم نمیکند. نزدیک کردن سطح اسید های چرب ضروری بخصوص اسید های سری n3 به نیاز های ماهی با افزایش میزان چربی تا 15% و یا بیشتر امکان پذیر است، اما در این شرایط سایر گروه های اسید های چرب شروع به نقصان مینمایند.
- به همین دلیل برای اصلاح ترکیب اسید های چرب غذا با استفاده از مواد خام معمول لازم است لیپید های اختصاصی با میزان بالای اسید های چرب سری لینولنیک نیز به غذا وارد شود.
- منبع این اسید ها میتواند محصولات اصل از عمل آوری روغن کتان (پنبه دانه) باشد.
- افزودن چنین مکملی به میزان 2% به روغن ماهی یا نهنگ اسید های چرب n3 و n6 را در جیره ماهی به ترتیب تا 7% و1.3درصد از وزن خشک غذا میباشد را افزایش میدهد. این افزایش در جیره ازون برون به ترتیب 9% و 1.7درصد از وزن خشک غذا میباشد.
- سایر محققین جهت تنظیم جیره با کارآیی بالا که حاوی مقادیر بالای اسید های چرب باشد، توصیه میکنند که کیفیت روغن ماهی مورد استفاده در جیره کنترل شود و حتی الامکان روغن آفتابگردان در جیره استفاده نگردد چرا که این روغن موجب عدم تعادل اسید های چرب در بدن میشود.
- میزان نیاز بچه ماهی در مراحل تغذیه خارجی به اسید های چرب n3 برابر با 2 تا 2.2درصد، 20:5، 5% و اسید های چرب ۶، 22:6% با نسبت n3/n6 حدود 2 میباشد.
- – برای پیشگیری از فساد باید در مواقع حمل و نقل و انبار کردن حتما در دمای پایین نگهداری شوند.
- – قابلیت دسترسی به بافت تازه بدن ماهی و ضایعات سایر حیوانات، آن هم به مقدار کافی، همیشه یکسان و یک اندازه نیست.
- – درصورت عدم پاستوریزاسیون به مقدار کافی، به ویژه در مورد ضایعات شیلاتی، احتمال وارد شدن عوامل بیماریزا وجود دارد.
- – انتقال و نگهداری نامناسب نه تن ها موجب نابودی ویتامین ها و چربی های حساس میگردد، بلکه مزه و طعم جیره تغییر مییابد و باکتری ها و قارچ ها درآن رشد مییابند.
- – جیره مصرف شده درآب میتواند بر کیفیت آب تاثیر نامطلوب گذارد.
روش های تغذیه آبزیان
جیره مخصوص مرحله لاروی
برای عبور از مرحله لاروی، انواع مختلفی از جیره های مصنوعی مورد توجه قرار میگیرند که عبارتند از:
جیره چرخ کرده
جیره خمیری شکلی بوده که با هموژنیزه کردن اجزای بسیار مرطوب یا اجزای بسیار مرطوب و خشک با افزودن مکمل ویتامینه و معدنی، مواد قابض و سایر ترکیبات مربوطه ساخته میشود.
جیره بسیار مرطوب با ذرات بسیار ریز
نوعی جیره خرمن مانند است که از تخممرغ، گوشت میگو، صدف ها، شیرابه ماهی، ویتامین ها، مواد معدنی، محرک های غذایی، آرد گندم و ترکیبات هموژنیزه کننده برای دستیابی به ذرات بسیار ریز ساخته میشود. اندازه ذرات مطلوب و مورد نظر را میتوان با غربالگری به دست آورد.
فراورد های با ماتریکس مقاوم در برابر آب متشکل از اجزای خشک یا ماتریکس خشک متشکل از اجزاء مرطوب یا بسیار مرطوب است که به روش مناسب (خشک کردن در حالت انجماد، خشک کردن در خلا، خشک کردن در حرارت) خشک وسپس برای دستیابی به اندازه مطلوب له شده و از غربال عبور داده میشود.
این نوع جیره متداولترین جیره مصنوعی است که برای پرورش لارو از آن استفاده میشود. موادی که به خوبی مخلوط و له شده اند را به داخل هوا اسپری کرده و خشک میکنند. در ژاپن، ذرات با ابعاد 50-100میکرون تولید و برای پرورش لارو ماهیان دریایی به کار میروند.
جیره میکرو باند
جیره های پودر شده به همراه یک ماده قابض می باشند، در این ارتباط میتوان از جیره های میکرو باند دارای carrageenan، آگار، زئین، اسید آلژینیک و ژلاتین نام برد.
جیره با پوشش بسیار نازک
- با پوششدار کردن جیره با استفاده از برخی مواد مانند زئین وکلسترول- لسیتین ساخته میشود.
- اجزاء پودر شده (10 گرم)
- آب (35 میلیلیتر)
- حرارت دهی در حمام آب گرم 80 درجه سانتیگراد.
- با استفاده از همزن با سرعت بالا به خوبی مخلوط نمایید.
- افزودنK- carrageenan (حدود 0.5 گرم)
با همزن به خوبی مخلوط نمایید. - در یخچال 4 درجه سانتیگراد خنک نمایید.
- K- carrageenan اجزاء جیره را به یکدیگر میچسباند.
- در حالت انجماد خشک نمایید.
- خرد نموده و غربال نمایید.
روش های تغذیه آبزیان
جیره میکرو کپسول دار
مفهوم یک مجموعه بسته بندی شده میناتوری است (یک میکرو کپسول) که در آن اجزاء مایع یا ذرهای جیره به دقت در یک دیواره قرار گرفت هاند و در شرایط اختصاصی حاکم در محیط میکرو و ماکرو پیرامون آزاد میشوند و در پرورش ماهی امروزی کاربرد های وسیعی پیدا کرده است.
ر ها شدن اجزاء داخلی و مغذی در مکان های فعال میتواند از طریق پارگی دیواره (فعالیت آنزیمی، تغییر pH یا فعالیت باکتریایی) رخ دهد.
مزیت اصلی جیره های کپسوله، حداقل افت ترکیبات غذایی در محیط آب است؛ بدین ترتیب بار آلی موجود در سیستم و تغییرات و اکسیژن به حداقل میرسد. کپسول ها را میتوان در ابعاد مختلف (از 5 تا 700 میکرون) تولید نمود که بدین ترتیب برای لارو ها و بچه ماهی ها در تمام مراحل رشد قابل مصرف میباشند.
کانازاوا انواع مختلف کپسول ها را با توجه به جنس دیواره آن به شرح زیر طبقه بندی نموده است:
- – جیره میکرو کپسوله پروتیین- نایلون (MED)
- – ژلاتین صمغ آکاسیا MED
- – آلبومین سفیده MED
- – گلیکوپپتید MED
- چیتوسان MED
در تصویر 10 روش کلی تولید MED نایلون پروتئین را ملاحظه مینمایید.
جیره های برک های:
این جیره ها با بکارگیری روش فرآوری با استفاده از خشک کن دو غلطکی به دست میآیند.
برگه ها را میتوان بدون کاستن از ویژگی های پایداریشان با له کردن وغربال کردن به ذرات بسیار کوچک تبدیل نمود.
همچنین میزان غذای مصرفی را میتوان با به کارگیری مواد قابض مناسب، طعم دهنده ها و رنگ های خوراکی افزایش داد.
مراحل لاروی باس راه راه، parch و silverside Athantic را میتوان با جیره های برگ های پرورش داد.
پلت سازی مستلزم عبور دادن جیره نرم از درون سوراخ های موجود در یک صفحه فلزی به منظور شکل دهی پلت های فشرده و سپس برش آن ها درابعاد مورد نظر است.
آسیاب های اختصاصی ساخت پلت برای جیره آبزیان دارای یک واحد عمل آوری در قسمت بالای خود هستند که مایعاتی همچون آب و ملاس میتوانند از طریق آن به منظور افزایش خوش خوراکی به پلت ها اضافه شوند.
همچنین میتوان بخار آب را از طریق یک سیستم تزریق بخار به داخل جیره وارد نمود.
روند عمومی شامل عبور دادن جیره از اتاقک عملآوری است که 4 تا 6% آب به صورت بخار بدان افزوده میشود.
رطوبت خاصیت ضد اصطکاکی لازم را برای ایجاد فشردگی فراهم میآورد و وجود گرما سبب ژلاتینه شدن نشاسته خام موجود در اجزا و چسبندگی اجزا به یکدیگر میشود.
مواد از اتاقک عملآوری به مرکز دستگاه پلت ساز سقوط میکنند. در داخل دستگاه پلت ساز، دو یا تعداد بیشتری غلتک و تیغه ماده موجود را به طرف سوراخ های روی صفحه فشار میدهند.
تیغه های ثابت که در لبه خارجی دستگاه قرار گرفته اند نیز پلت ها را در اندازه های از پیش تعیین شده میبرند. در عرض زمانی حدود 20 ثانیه پس از ورود جیره به آسیاب پلت ساز، جیره رطوبتی برابر با 15-16% را (اجزای جیره هریک 10-12%) در دمای 80-90درجه سانتی گراد کسب میکند. در طول فشرده سازی بعدی از سوراخ، اصطکاک موجب افزایش دما به 92درجه سانتیگراد میگردد. پلت ها بر روی کمربند غربالگری قرار گرفته و در یک خشک کن افقی و تونلی با استفاده ازهوای سرد در عرض 10 دقیقه خشک میگردند تا رطوبت آن به کمتر از 10% برسد. ابعاد سوراخ های موجود روی صفحه مشبک معمولاً بین 1.5 تا 9.5 میلیمتر است. قطر پلت ها را میتوان تا 90 میلی متر نیز در نظر گرفت. برای ساخت در مقیاس های کوچک، میتوان جیره خمیری شکلی تهیه و سپس آن را چرخ نمود ورشته های حاصل را قبل از مصرف بخار داد و خشک کرد. بعداً آن ها را خردو برای مصرف درجه بندی مینماییم.
روش های تغذیه آبزیان
کنترل کیفیت
کیفیت جیره به کیفیت و کمیت ماده خام وشرایط فرآوری و طول مدت نگهداری آن ها بستگی دارد. کارآیی یک جیره برای افزایش رشد آبزی عمدتاً به شرایط فوق الذکر بستگی دارد.
علاوه بر تعادل ترکیبات غذایی، جیره باید درآب پایدار، جذاب، خوش خوراک بوده و اندازه ذرات آن برای مراحل مختلف رشد مناسب باشد. کیفیت پایین جیره میتواند ناشی از موارد ذیل باشد:
– مواد خام با کیفیت پایین-
-افزودن اوره
- بالا بردن خاکستر محلول در اسید که نمایانگر وجود ماسه و سیلیکا است
- مقادیر بالای خاکستر؛- به کارگیری چربی های فاسد
- مقادیر پایین اسید های چرب بشدت غیر اشباع
- مقادیر پایین اسید های آمینه ضروری وعدم تعادل نسبت کلسیم به فسفر
- حضور عوامل ضد تغذیه های؛
- نگهداری طولانی مدت جیره موجب کاهش کیفیت غذایی جیره میگردد
- مقادیر بالای رطوبت (بیش از 13%)
- مقادیر بالای نمک