امروزه انواع آلودگی های محیط های آبی( اقیانوس ها ، دریاها ، دریاچه ها و رودها ) به دلیل اهمیت آنها بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته اند . دریای خزر به عنوان بزرگ ترین دریاچه جهان نیز دچار انواع آلودگی ها می باشد . که از بین آنها آلودگی نفتی از بقیه موارد مهم تر می باشد . آلودگی نفتی که در اثر اکتشاف ، استخراج و انتقال و در مواردی در اثر سوانح به وقوع می پیوندند ، اثرات زیابنار زیست محیطی را در پی خواهند داشت . این اثرات هم از نظر بیولوژیکی روی موجودات تاثیر می گذارند و هم از نظر اقتصادی هزینه های هنگفتی را تحمیل می کند . با توجه به اینکه دریای خزرحاوی ذخایر غنی نفت و گاز می باشد و اقتصاد کشورهای ساحلی عمدتا بر پایه درآمدهای حاصل از همین ذخایر است ، لذا نمی توان توقف فعالیت های نفتی را از این کشورها انتظار داشت. مطالعات و تحقیقات نشان می دهد که با توجه به کمتر بودن عمق دریای خزر در بخش شمالی و بیشتر بودن عملیات اکتشاف و استخراج نفت در این بخش و با توجه به جهت جریانات آب دریای خزر که به سمت بخش جنوبی است ، به نظر می رسد که عملیات حمل و نقل مواد نفتی بیشتر به ضرر بخش جنوبی است این دریا که ایران در آن قرار دارد تمام شود ، هرچند که به دلیل بیشتر بودن عمق دریا در بخش جنوبی ، این موضوع مد نظر قرار نگرفته است. با توجه به اهمیت دریای خزر از نظر شیلاتی ، اقلیمی و اقتصادی ضروری است که به موضوع آلودگی دریای خزر اهمیت ویژه داده شود .
چهار دلیل متداول را که باعث آلوده شدن منابع آب شیرین می شوند را بررسی می کنیم.
- وارد شدن آلودگی های کشاورزی به آب
- آلودگی آب به مواد رادیو اکتیو
- آلودگی های نفتی در آب
- آلودگی منابع آب با وارد شدن فاضلاب
- پیشروی آلودگی نفتی خزر به سمت ایران
آلودگی دریای خزر
فاضلاب شهری، عاملی مهم در آلودگی خزر
در واقع در شمال کشور روستاها و شهرهای زیادی در کنار رودخانه‌ها قرار دارند که همه فاضلاب‌های آن به راحتی وارد رودخانه‌ها و دریای خزر میشود. تجریشی توضیح داد: «معمولا ما فقط به شهرک‌ها نگاه می‌کنیم و تاثیر جوامع معمولی را مشاهده نمی‌کنیم، در همین تهران هم در اکثر خانه‌هایی که در نزدیکی رودخانه‌ها حضور دارند اکثرا سیستم تصفیه فاضلاب وجود ندارد. در شمال هم با بالا بودن آبهای زیرزمینی و نبود این سیستم‌های تصفیه فاضلاب، این آلودگیها به راحتی وارد رودخانه‌ها میشود. مشکل شمال کلا صنعتی نیست و بیشترین پسماندها از بخش غیرمتمرکز است که نمی‌توانیم وضعیتشان را هم پایش کنیم. بزرگترین مشکل ما در این رابطه ورود آلاینده‌ها به شکل غیرمتمرکز است؛ روستاها، دام‌ها، پسماندهای مردم در مسافرت و … همه مواردی هستند که آثارشان به شدت بیشتر از صنعت است.» به گزارش ایرنا طبق آمار منابع رسمی، سالانه ۴۰۰ میلیون مترمکعب فاضلاب در شمال کشور تولید میشود که فقط ۴۰ درصد آن تصفیه میشود و ۶۰ درصد بقیه به صورت مستقیم و غیر مستقیم به دریای خزر می‌ریزد.
امان از این پسماندها!
اما به گفته مسئولان پسماندها که به دلایل مختلفی بخشی از تصویر شمال کشور را ایجاد کرده‌اند نقش بیشتری در آلودگی رودخانه‌های شمالی دارند. در واقع بعد از اینکه این پسماندها به دلایل مختلف در شمال کشور بازیافت نمی‌شوند، با یک باران از این زباله‌ها شیرآبه‌هایی ایجاد میشود که به سادگی وارد رودخانه‌ها می‌شوند و در نتیجه آن موجودات زنده رودخانه‌های اطراف دریای خزر آرام آرام از بین می‌روند. تجریشی در این باره گفت: «مهم‌تر از فاضلاب‌ها بحث پسماندهای این منطقه است، چون واقعا محله ذخیره پسماند در شمال نداریم. شیرآبه‌های ناشی از آن با باران وارد کانال‌ها شده و به طریقی وارد رودخانه‌ها و دریا میشود. پسماندها یک آلاینده بسیار جدی در شمال کشور هستند و غیر از تصویر زشتی که ایجاد می‌شوند وارد رودخانه‌ها هم می‌شوند.» گزارش‌ها نشان می‌دهد که در ۳ استان شمالی کشور سالانه ۶هزار تن زباله تولید میشود. روایت عدم بازیافت پسماندهای شمال کشور بسیار طولانی است، چندین سال است که پیشنهادات مختلفی مثل تبدیل زباله‌های شمال به برق، استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و … برای این بحران پیشنهاد شده که هیچ‌کدام از آنها هنوز عملی نشده‌اند.
آلودگی دریای خزر
آلودگی نفتی خزر – به دلیل شیب دریای خزر به سمت ایران بیشترین آلودگی نفتی در خزر از سوی همسایگان شمالی که این آلودگیها به سمت ایران پیشروی میکند. معاون آموزشی و پژوهشی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی ایران نیلوفر عابدین‌زاده ، گفت: خزر به عنوان بزرگترین دریاچه دنیا نزدیک به ۴۰ درصد مجموع مساحت دریاچه های دنیا را شامل میشود که ناحیه جنوبی دریای خزر، آبهاى ساحلى ایران را تشکیل داده و در حدود ۳۹ درصد از سطح و حجمی بیش از ۶۵ درصد از کل آب دریا را شامل میشود . همچنین افزودند : ایران در منطقه خزر، با و جود آنکه تنها ۴ درصد از کل خاک کشور را در بر می‌گیرد و هیچ گونه بهره‌برداری از منابع نفت و گاز واقع در این منطقه از جمله در آبهای آن صورت نمی‌گیرد، باعث شده ۴۰ درصد از فعالیت‌های کشاورزی را به خود اختصاص دهد.
عابدین زاده با اشاره به اینکه ۳ خصوصیت دریای خزر که شامل محیط زیست، اقتصاد و جغرافیای سیاسی، است باعث منحصر به فرد شدن این داریا شده ادامه داد: موقعیت استراتژیک دریای خزر بین اروپا و جنوب شرقی آسیا، این دریا را شاهراه اصلی برای حمل و نقل کالا میان اروپا و کشورهای ساحلی خزر، ترکیه، خاورمیانه و آسیای شرقی کرده است. یکی از مهمترین ویژگی ها ویژگی اقتصادی خزر یعنی نفت و گاز است که آن را پس از خلیج فارس و سیبری، واجد بیشترین ذخایر نفتی جهان کرده است. همچنین معاون آموزشی و پژوهشی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی کشور در خصوص تنوع‌زیستی دریای خزر فرمودند ، با بیان اینکه تنوع بیولوژیکی در دریاچه خزر به دلیل اختلاف میان شرایط فیزیکی هر یک از سه بدنه آبی مذکور، تاریخچه خاص زمین‌شناسی و انزوای جغرافیایی؛ غنی و در عین حال متفاوت است، بخش شمالی غنی‌ترین تنوع گیاهی و جانوری و خلیج قره‌بغاز کمترین تنوع را در خزر دارد. وی افزود: منطقی نظیر باتلاق‌ها، مصب‌ها و رودخانه‌هایی که به دریای خزر می‌ریزند نیز همیشه به‌عنوان زیستگاه‌های ارزشمند و غنی مورد توجه جامعه جهانی قرار گرفته است همچنین عوامل تهدیدکننده تنوع‌زیستی خزر کم نیست. برای مثال میتوان از مهار آب رودخانه‌ها، شکارهای غیرمجاز، نوسانات سطح آب، آلودگیهای مختلف، حضور گونه‌های ناشناخته و تغییرات اقلیمی نام برد.
عابدین زاده افزود: در حال حاضر آلودگی نفتی و تجاوز جانورانی به نام شانه‌داران ژله‌ای به حریم خزر بشدت باعث شده این اکوسیستم مورد تهدید جدی قرار گیرد . متاسفانه ماهیان خاویاری خزر نیز که بیشتر از ۹۰ درصد نیاز بازارهای جهانی را تامین می‌کنند، تنها به دلیل همین بحران‌های زیست‌محیطی بشدت در معرض خطر و از بین رفتن قرار گرفتهاند. وی تصریح کرد: دریای خزر شامل ۵۷۵ نوع گیاه، ۱۳۳۲ گونه جانور و ۸۵۰ نمونه ماهی وجود دارد و در تین اکوسیستم زندگی میکند . البته باید گفت که غنای دریا، بیشتر به ماهی است . همچنین دریای خزر از جهت اینکه بخش قابل توجهی از محصولات شیلات منطقه و نیز حدود نود درصد خاویار جهان را تولید میکند، برای کشورهای ساحلی دارای اهمیت است. عابدین زاده با اشاره به اینکه در اختیار بودن بیش از ۲۵ درصد ذخیره ی نفتی جهان و نیز بیش از ۲۰ هزار چاه فعال و غیر فعال نفت از دیگر ویژگی‌های این دریاچه و اکوسیستم ارزشمند است، تصریح کرد: ویژگی‌های جوی آن به رویش جنگل و توسعه ی کشاورزی کمک کرده، باعث میشود تا زمینه‌های اشتغال را فراهم کند . و علاوه بر ان میتوان اشاره کرد که راه ارتباطی مناسب و امنی برای حمل و نقل بار و مسافر است.
وی در خصوص آلودگی دریای خزر گفت: زیرساخت ها در اطراف دریای خزر اثرات جدی بر این اکوسیستم داشته که در نتیجه خسارات دراز مدت به دریا وارد شده است. فعالیت‌ها در اطراف دریای خزر باعث عدم تعادل این اکوسیستم بسیار حساس و شکننده شده و دریای خزر به دلیل مسائل مختلف از جمله آلودگیهای استخراج نفت، رودخانه و دریا، سطح آب، خسارت بیولوژیکی و عدم رژیم حقوقی در میان همسایه‌ها در معرض خطر جدی قرار گرفته است . عابدین زاده تصریح کرد: یکی از مشکلات اکوسیستمی که بسیار جدی است لکه‌های نفتی بزرگ در سطح دریا و هزاران جریب خاک آلوده به نشت نفت رها شده از چاه، به تنهایی بخشی از آلودگی این اکوسیستم عظیم هستند. علاوه بر این، صنایع مختلف مربوط به آلودگی به خصوص صنایع شیمیایی و معدنی، کود و سموم زمین های کشاورزی و …. نیز وجود دارد که باعث تشدید این آلودگی می شود.
وی با اشاره به اینکه حمل و نقل از طریق دریا نیز همیشه مشکل ساز بوده است، گفت: استخراج نفت و گاز می‌تواند منجر به افزایش، آلودگی خاک و هوا و دریا و همچنین انتشار گازهای گلخانه‌ای مانند متان دی اکسید کربن در نتیجه افزایش گازهای جهانی شود. معاون آموزشی و پژوهشی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی کشور ادامه داد: تخمین زده شده است که تولید سوخت از خزر حدود ۲۰-۱۵میلیون تن دی اکسید کربن منتشر میکند. سالانه ۱۲۲ هزار و ۳۵۰ تن آلودگی نفتی ،۳۰۴ تن کادمیوم و ۳۴تن سرب وارد دریای خزر میشود. بیشترین آلودگی نفتی از سوی همسایگان شمالی این دریا است که به دلیل شیب دریای خزر باعث میشود این آلودگیها به سمت ایران پیشروی میکند. وی با اشاره به اینکه این مسائل علاوه بر تاثیر منفی بر دریای خزر اثرات بسیار جدی بر رفاه انسان،گیاهان و حیات وحش منطقه خواهد داشت ،گفت: منابع اصلی آلودگی دریای خزر، آلودگی ناشی ازمنابع مستقر در خشکی، آلودگی ناشی از حفاری در دریا، آلودگی ناشی از تخلیه مواد زاید و سمی، تخلیه زوائد اتمی که خطرناکترین اقدام بشمار می‌آید، آلودگی ناشی از کشتی‌ها، آلودگی ناشی از اتمسفر، حفاری و اکتشاف در بستر عمیق دریاها باعث شده این دریا رنج فراوانی را متحمل شود
عابدین‌زاده ارزیابی میزان تاثیرات زیست محیطی آلاینده های پایدار در محیط زیست دریایی و توجه فوری به پیداکردن و معرفی جایگزین بهتر برای آن دسته ازموادشیمیایی که دارای اثرات زیانبار راهکارهای مدیریتی رفع آلودگی دریای خزر دانست و گفت: درغیراین صورت، این موادخطرات غیرقابل کنترل به محیط زیست وسلامت انسان وارد می کند.
وی افزود: ترویج بهترین تکنیکهای زیست محیطی برای کنترل آفت درکشاورزی و آبزی‌پروری،شناسایی منابع آلاینده دریای خزر با منشأ خشکی، در این طرح تله های آلودگی که شامل آبهای سطحی و زیر زمینی هستند با استفاده از تصاویر ماهواره ای و نقشه‌ها در مصب رودخانه ها معین شد و منشأ آلودگیها مشخص میشود. عابدین زاده در خصوص فعالیت‌ها، عملکردهای ملی، خط مشی‌ها و راهکارها، گفت: جمع‌آوری و نگهداری فهرست منابع مشخص آزادکننده آلاینده های آلی پایداروشناسایی و ارزیابی این منابع می‌تواند،یک پایه و اساس برای جلوگیری وکنترل آلودگی باشد.
وی تصریح کرد: توسعه برنامه‌های جامع ملی و قابل اجرا برای کاهش یا حذف میزان نشر و تخلیه آلاینده های آلی پایدار شامل هدفها، زمان‌بندی‌ها و اندازه‌گیری بخش ویژه برای صنعت و کشاورزی، اولویت به کنار گذاری یا تحریم مواد شیمیایی که به صورت غیرقابل کنترل به انسان و محیط زیست آسیب می‌رسانند. این عمل از طریق جایگزینی توسط مواد مناسب زیست محیطی، کاربرد بهترین تکنیک قابل دسترس و بهترین عملکرد زیست محیطی و بکارگیری روشهای تلفیقی کنترل و جلوگیری از آلودگی صورت می گیرد.
معاونت آموزشی و پژوهشی پژوهشکده محیط زیست جهاد دانشگاهی کشور بر ایجاد یک برنامه نظارت مستمر زیست محیطی جهت کنترل آلودگی ناشی ازآلاینده های آلی پایدار تاکید کرد و توسعه روشهای مناسب جهت ایجادتسهیلات برای جمع آوری و دفع زیست محیطی زایدات حاوی آلاینده‌های آلیرا موثر دانست. وی تاکید کرد: توسعه برنامه هایی جهت ارتقای استفاده آگاهانه ازموادی که باعث تخلیه ونشرآلاینده های آلی پایدار از منابع مختلف می شوند شامل تکنیکهای بهینه کشاورزی که استفاده از آفت کشها را برای تولید محصول محدود میکند. عابدین زاده افزود: تصویب و اجرای قراردادها و توافقنامه های بین المللی جهت کاهش آلودگیهای ناشی ازآلاینده‌های آلی پایدار،تعیین انواع و مقادیر آلاینده های آلی پایدار استفاده شده در منطقه و ارزیابی وجودآلاینده های درمحیط زیست دریایی از دیگر راهکارها است. وی تصریح کرد: یکی از مهمترین مسائل دریای خزر که پس از فروپاشی شوروی، ظهور و بروز بیشتری پیدا کرد، ضرورت تعیین رژیم حقوقی جدید آن است که بعد از ۲۵ سال و برگزاری ۵ نشست سران و ۵۱ جلسه کارشناسی در تاریخ ۲۱/۵/۹۷، سند ۱۸ صفحهه ای مربوط به آن امضا شد.در این سند موضوع تقسیم‌بندی دریای خزر با توافق نمایندگان هر پنج کشور گنجانده شده است.
كاسپين يا خزر, بزرگترين درياچه بسته دنيا و مرزي آبي ميان آسيا و اروپا است كه حدود آن ميـان كـشورهاي مـستقل ايران, قزاقستان, آذربايجان, روسيه و تركمنستان تقسيم شده است. حوضچههاي آبگير ساحلي خزر بـا چنـدين درياچـه كم عمق نمك ماوايي براي 400 گونه منحصر به فرد از پرندگان و جانداران مختلفاند. سـگمـاهي خـزر يكـي از همـين گونه هاي بي نظير است. همچنين خاويار خزر 90 درصد از بازار جهاني خاويار را از ارتـزاق مـي كنـد. امـا اهميـت منطقـه از منظر استراتژيك بيش از اينها است.
از ميانه هاي دهه 90 ,منابع غني نفت و گاز خزر, سيلي از سرمايه گذاران خارجي را روانـه خـزر سـاخت و بـدين سـان بستر توسعه انرژي در منطقه را تقويت كرد. استخراج نفت و گاز و نيز ديگر محصولات صـنعتي در مجموعـه هـاي عظـيم پتروشيمي و پالايشگاه نفت امروز به منابع آلودگي آب, هوا و خاك منطقه خزر بدل شده اند. آلودگي شـديد اسـيد كربنيـك و محصولات نفتي ناشي از استخراج نفت و ساختار لولههاي نفتي به آلايـش حـدود 30 هـزار هكتـار از منطقـه انجاميـده و عوارض خطرناكي را متوجه محيط آن ساخته اند. آلودگي آب به نفت همچنين , دليل اصلي شيوع انواع بيماريهاي عفوني ، خوني و سل در حوضه خزري به شمار ميرود. از ديگر سو, زبالههاي صنعتي رودهاي ولگا ، آرال، كورا و امبـا بـا گـذر از مراكـز صـنعتي سـهم بزرگـي در آلـوده سـازي درياي خزر دارند ، حتي آلودگي هواي تهران كه بيش از هر چيز ديگر ناشي از تردد خودروهاي مستهلك و فرسوده اسـت ، نيز بر وخامت اوضاع دامن ميزند. بطوريكه گونه هاي سگ ماهي بزرگ ، سگ ماهي روسي ، مـاهي تيـغ دار و سـيل خـزر از سوي سازمان جهاني حفظ طبيعت ، به عنوان گونه هاي آسيبپذير و رو به انقراض معرفي شده اند. در اين ميان استفاده از روشهاي پاكسازي سواحل و دريا با تلفيق روشهاي مكانيكي و دستي و استفاده از فـن آوري هـاي نوين زيستي ( بيوتكنولوژي ) مانند باكتري هاي نفتخوار مي تواند جهت رفع چنين معضلاتي مفيد واقع شود.
• روش رهاي پاكسازي دستي و مكانيكي آلودگي نفتي و بازسازي سواحل:
هنگامي كه نفت بـه سـاحل رسـيد, بهتـرين راه بـراي نجـات جـانوران و گياهـان ضـمن وارد آوردن كمتـرين خـسارت به اكوسيستم منطقه چيست؟ اين كه طبيعت را به حال خود رها كنيم تا رهاسازي طبيعت براي رفـع آلـودگي بـا اسـتفاده از قدرت خود پالايي روش مناسبي نيست اگر چه سواحل آلوده به نفت به وضع عادي خود باز خواهند گـشت , امـا بـدون دخالت انسان, اين واقعه ممكن است مدت زيادي به طول انجامد به عنوان مثال در سال 1974 نفتكشي به نـام Metula حدود 50 هزار تن نفت خام را در تنگه ماژلان [از جنوبيترين مناطق آمريكاي جنوبي] تخليه كرد. منطقه آنقدر دور افتـاده بود كه هيچ تلاشي براي پاكسازي آن صورت نگرفت به طوري كه امروز با وجود گذشت 30 سال, پسمانده هـاي قيـر ماننـد روي سطح صخره ها قابل مشاهده است. اما در خصوص تخليه نفت به دريا و ساحل وضع به گونه ديگري است حجم نفـت ريخته شده به دريا, وضعيت ماهيگيري آزاد و ارزش گردشگري منطقه, اقدامي وسـيع را طلـب مـيكنـد. نخـستين قـدم در پاكسازي, خارج كردن سريع و كامل نفت از سواحل است چه اگر نفت شسته شده به دريا برگـردد يـا در سـاحل دفـن شود, ممكن است در آينده صدمات بيشتري به بار آورد.
مطلوبترين روش پاكسازي ساحل, روش دستي است. استفاده از بيل بهترين وسيله خارج كردن نفت است؛ زيرا فقط چشمان انسان ميتواند لكههاي نفت را از مناطق غيرآلوده تشخيص دهد. در بخشهايي از سواحل, صـخرههـاي پوشـيده از نفت و صخره هاي تقريبا غيرآلوده در كنار هم قرار گرفتهاند. خودروهاي سنگين نميتواننـد از ايـن منـاطق عبـور كننـد, ولي انسانها مي توانند براحتي از صخرهاي به صخره ديگر بپرند و به كار خود بپردازند. براي تصميمگيري درباره مرحله بعدي اقدامات، متخصصان آزمايش هاي خود را با دانـسته هـاي محلـي همـراه مـي كننـد.
عواملي كه در نظر گرفته مي شود، شامل ملاحظات محيطي است؛ مثلا آيا منطقه آلوده شـده در محـل پـرورش يـا زنـدگي
پرندگان دريايي واقع شده است، يا اين كه ساحل آلوده ممكن است مورد توجه گردشـگران قـرار گيـرد، و واقعيـت هـاي عملي، مانند اين كه يك پاكسازي مشخص چقدر هزينه خواهد داشت و يا چقدر قابل انجام است. كاربرد هر روش شديد در پاكسازي، پيامدهاي خاص خود را خواهد داشت . مثلاً هنگامي كه براي پاكسازي سـواحل از آب گرم با فشار بالا استفاده شود، مشاهده گرديد روند بهبود اين سواحل در مقايسه با س واحلي كـه در آنهـا از روش ديگـري استفاده شده، بسيار كندتر است. البته پس از 3 سال، شرايط يكسان به نظر مـی رسـد، امـروزه از ايـن روش، بـه نـدرت استفاده مي شود و فقط در مناطق انسان ساخت مانند بندرگاه ها و اسكله ها، مورد استفاده قرار مي گيـرد. پـاك كننـده هـاي شيميايي نيز زيانبارند. حلال هاي قوي و پاك كننده ها كه روي منطقه آلوده پاشيده مي شـوند از نفـت نيـز سـمي تـر بـوده نتيجه آن است كه بسياري از بي مهرگان دريايي از بين رفته و نيترات هـاي آزاد شـده در اثـر فرآينـد شـيميايي موجـب رشد بي رويه جلبك هاي مي شوند.
كاربرد روش هاي زيستي، مناسب ترين راهكار رفع آلودگي نفتي:
يكي از مهم ترين راههاي رفع آلودگي هاي نفتي استفاده از باكتري هاي نفتخوار است. امروزه نفت به عنوان يـك سـوخت
فسيلي نقش مهمي در زندگي بشر دارد؛ اما همين ماده سودمند كه آن را طلاي سياه نيز ناميده انـد، مـيتوانـد بـه عنـوان يك آلاينده خطرناك محيطزيست را تهديد نمايد. پوسيدگي و تركيدگي لولههـاي نفـت و يـا مهمتـر از آن غـرق شـدن نفتكش هـا مـي توانـد مقـادير زيـادي نفـت را وارد طبيعـت كـرده و بـراي مـدتي طـولاني زنـدگي جانـداران بـسياري را با خطر مواجه سازد. يكي از راههاي مبارزه با اين آلودگي، استفاده از ميكروارگانسيمهايي است كـه مـيتواننـد نفـت را تجزيـه كـرده و آن را به مواد بيخطر تبديل كنند.
باكترهاي نفت خوار تك سلولي هايي هستند كه ميتوانند از نفت تغذيه كرده و به اين ترتيـب آن را تجزيه كنند. بهترين نمونه هاي كه تا بحال شناخته شده نمونه هاي است كه در كشور آلمـان پـس از 55 سـال تحقيـق به دست آمده است كه البته تنها 8 درصد تركيبات نفتي را تجزيه ميكند؛ در حالي كه دوگونه هايي كه در ايـران شناسـايي شده اند، قادرند صد در صد تركيبـات نفتـي را تجزيـه كننـد يعنـي تقريبـاً 12 برابـر گونـه هـاي آلمـاني كـارايي دارنـد. اگر بتوانيم باكتريهاي نفت خوار را در حد صنعتي توليد نماييم، ايران اولين صادر كننده اين باكتريها در دنيا خواهد بود. باكتريهاي نفت خوار مي توانند نفت را تجزيه كنند.اين باكتري ها مادهاي به نام Biosurfactant از خـود خـارج مـيكننـد.
كه اين ماده كشش سطحي نفت را كاهش داده و آن را امولسيونه مي كند كـه البتـه همـين خاصـيت امولـسيون كننـدگي , كاربردهاي صنعتي زيادي هم دارد نفت امولسيون شده توسط باكتري تجزيه مي شود و به اين ترتيب به دياكـسيد كـربن و مواد سادهتري تبديل مي شود كه مي توانند جذب ميكروب هاي موجـود در طبيعـت شـوند. در مـواردي نظيـر تركيـدگي لوله هاي نفت و يا در هنگام غرق شدن يك نفتكش كه مقدار زيادي نفت وا رد طبيعت ميشود. با انتقال ايـن بـاكتري هـا به محل مي توان آلودگي ناشي از وجود نفت را از بين برد.
يكي از موارد مهم ايجاد آلـودگي هـاي نفتـي تخليـه آب تـوازن نفتكش هاست. وقتي يك نفتكش نفت را از كشوري به كشور ديگر مي برد. موقع برگشت بايد بخـشي از تـانكر آن بـراي حفظ تعادل با آب پر شود كه اين آب در نزديكي محل نفتگيري مجدد تخليه مي شـود و بـه ايـن ترتيـب نفـت باقيمانـده در تانكر را نيز وارد دريا ميكند. اين نفت روي سطح دريا لكه بزرگي تشكيل مـي دهـد كـه مـانع از ورود اكـسيژن بـه آب مي شود و همچنين ممكن است با امواج دريا به ساحل من تقل شده و ساحل را نيز آلوده كند. اگر مقداري باكتري نفـت خـوار را به آب توازن نفتكش منتقل كنيم، مي تواند قبل از تخليه اين آب، نفت موجود روي آن را تجزيه كـرده و مـانع از انتقـال آن به دريا شود.
مي توان باكتري ها را به محل آلودگي منتقل كرد. مي توان با تغذيـة ايـن بـاكتري هـا آنهـا را تكثيـر در حـد صـنعتي توليد كرده و اگر باكتري توليد شده را منجمد و سپس خشك كنند چندين سال عمر ميكند و بـه همـين شـكل مـي تـوان آن را به محل آلودگي منتقل كرد. اما اين كار براي تجزيه مقدار معيني نفت, مثلا نفت حاصل از غـرق شـدن يـك نفـتكش به چه مقدار باكتري نياز است بستگي به مدت زمان لازم براي رفع آلودگي دارد بطوريكه هر چـه بـاكتري بيـشتر باشـد , نفت موجود در زمان كمتري تجزيه مي شود. البته نوع آلودگي هم اهميت دارد چون باكتري ها هم انواع مختلفي دارند, مثلا يك نوع از آنها مخصوص آب شـور اسـت و نوع ديگري در آب شيرين رشد و فعاليت ميكند يعني بر خلاف نوع ديگر براي رشد نيازي به نمـك نـدارد . بـاكتري هـا در محل آلودگي هم قابليت تكثير دارند. زيرا تا زماني كه نفت باشد از آن تغذيه كرده و تكثير مي شوند. پس از تمام شـدن نفت و در واقع از ميان رفتن آلودگي، باكتريها به تدريج ميميرند و خود به خود از تعدادشان كاسته مي شود، لاشـه هـايي هم كه باقي ميماند توسط موجودات ديگر خورده شده و به اين ترتيب وارد چرخه هاي طبيعي ميشوند يعني هيچ خطـري براي محيط زيست ندارد.